Πάνος Μπεγλίτης: «Η ανοχή της κοινωνίας έχει ημερομηνία λήξης»
Η προσπάθεια της κυβέρνησης βρίσκεται «στο πιο κρίσιμο και επικίνδυνο…σημείο» τονίζει μιλώντας στα «Επίκαιρα» ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Πάνος Μπεγλίτης, ο οποίος εκτιμά ότι το επόμενο τρίμηνο θα κριθούν πολλά για την έκβαση του εγχειρήματος.
Προειδοποιεί, δε, ότι η ανοχή των πολιτών έχει «ημερομηνία λήξης» και διαμηνύει ότι χρειάζονται άμεσα αποτελέσματα. Σχολιάζοντας τις έρευνες για τις μίζες στα εξοπλιστικά προγράμματα, υπογραμμίζει την ανάγκη διερεύνησης κάθε πτυχής της υπόθεσης και για πολιτικά πρόσωπα, ακόμα κι αν οι κατηγορίες έχουν παραγραφεί διότι, όπως λέει, «δεν είμαστε όλοι το ίδιο».
Η οικονομία φαίνεται ότι έχει εμπλακεί σε ένα φαύλο κύκλο μέτρων, ύφεσης, απόκλισης από τους στόχους του Μνημονίου, και πάλι από την αρχή… Μήπως πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να είναι λάθος η «συνταγή»;
Η άποψή μου είναι ότι βρισκόμαστε στο πιο κρίσιμο και επικίνδυνο σημείο της κυβερνητικής μας προσπάθειας από τον περασμένο Μάιο. Στους επόμενους 2 με 3 μήνες κρίνονται πολλά για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών και των μέτρων που εφαρμόζουμε για την υλοποίηση των στόχων, την εμπέδωση της δημοσιονομικής σταθερότητας και την αναπτυξιακή εκκίνηση της οικονομίας. Έχουμε κερδίσει επιμέρους μάχες στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων, ο «πόλεμος», όμως, θα κριθεί την επόμενη περίοδο. Γι’ αυτό κάνω λόγο για κομβικό σημείο στην κυβερνητική μας διαδρομή. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη και έχουμε συνείδηση των κρίσιμων επιλογών που πρέπει να γίνουν.
Οι κοινωνικές αντιδράσεις, πάντως, απέναντι στα μέτρα αυξάνονται. Διαμορφώνονται πρωτόγνωρα κοινωνικά μεγέθη. Η επίσημη ανεργία εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει και το 18%…
Βρίσκομαι καθημερινά μέσα στην κοινωνία και βιώνω την κοινωνική πίεση και την ένταση, όπως όλοι οι πολίτες. Και σας ομολογώ ότι δεν είναι καθόλου εύκολη η πολιτική διαχείριση αυτής της πίεσης, ιδιαίτερα στην επαρχία, όπου καταγράφονται υψηλά ποσοστά ανεργίας ανάμεσα στους νέους και στις γυναίκες. Είναι η περίοδος που χρειάζεται να είμαστε ειλικρινείς για τις πραγματικές δυνατότητες που διαθέτουμε για την υπέρβαση της κρίσης. Τα μέσα είναι συγκεκριμένα και τα περιθώρια ωραιοποίησης της κατάστασης έχουν εκμηδενιστεί.
Στην επαφή σας με τον κόσμο στην περιφέρειά σας και αλλού, τι σας λένε οι πολίτες;
Οι πολίτες αναγνωρίζουν την προσπάθεια που καταβάλλουμε, όμως θέλω να πω ότι η ανοχή τους θα έχει ημερομηνία λήξης. Χρειαζόμαστε άμεσα αποτελέσματα.
Οι αυξανόμενες αντιδράσεις –πολιτικές και κοινωνικές– συνιστούν λόγο για διενέργεια πρόωρων εκλογών;
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορούν να ζητήσουν εκλογές, να δημιουργήσουν ένα ρεύμα υπέρ της άμεσης προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία. Δεν το κάνουν ή προσφεύγουν σε «λεονταρισμούς». Η συγκυρία που ζούμε δεν προσφέρεται για μικροκομματικές σκοπιμότητες. Αντίθετα, η κοινωνία αναζητά εθνική ευθύνη από τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας.
Η τρόικα ζητά μείωση και των αμυντικών δαπανών. Δεν είναι, αν μη τι άλλο, παρακινδυνευμένο να υποδεικνύει τρίτος, με βάση λογιστικά κριτήρια, τις αμυντικές ανάγκες της χώρας;
Η πολιτική του εξορθολογισμού των αμυντικών δαπανών, τόσο στο λειτουργικό σκέλος όσο και στο σκέλος των εξοπλισμών, άρχισε να εφαρμόζεται με τον προϋ πολογισμό του 2010, πολύ πριν, δηλαδή, από τη συμφωνία με τους εταίρους μας από την κυβέρνησή μας. Δεν μας επιβλήθηκε από κανέναν. Ήταν απόφασή μας, που συνδεόταν με την προεκλογική μας δέσμευση για την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων, για την αποκατάσταση της επί πολλά χρόνια διαταραγμένης σχέσης οικονομικού κόστους και επιχειρησιακού οφέλους στο χώρο της Εθνικής Άμυνας, με στόχο την εξοικονόμηση πόρων και την καταπολέμηση της σπατάλης και των ανορθολογικών επιλογών, χωρίς να επηρεάζεται η επιχειρησιακή και αμυντική ικανότητα της χώρας. Η προσπάθεια, η οποία συνεχίζεται με την ίδια αποφασιστικότητα στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, υπακούει σ’ έναν ολοκληρωμένο εθνικό σχεδιασμό.
Ναι, αλλά η τρόικα ζητά περικοπές με βάση το Μνημόνιο και όχι την ασφάλεια της Ελλάδας…
Η άμυνα της χώρας βρίσκεται στο σκληρό πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας, κι αυτό το έχουμε καταστήσει σαφές στους συνομιλητές μας, λαμβανομένων, μάλιστα, υπόψη των σοβαρών προβλημάτων εθνικής ασφάλειας που δημιουργεί η τουρκική πολιτική.
Τελικά ποιοι θα ενταχθούν στο ενιαίο μισθολόγιο από το χώρο του υπουργείου σας; Μόνο οι πολιτικοί υπάλληλοι;
Το ενιαίο μισθολόγιο αποτελεί μια από τις σημαντικότερες θεσμικές παρεμβάσεις στο χώρο της δημόσιας διοίκησης, με στόχο την αποκατάσταση των αρχών της κοινωνικής δικαιοσύνης και την εξάλειψη ενός απαράδεκτου μισθολογικού καθεστώτος «πολλαπλών ταχυτήτων» μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων, αποτέλεσμα πελατειακών λογικών και κορπορατιστικών συμφερόντων. Δυστυχώς, στη χώρα μας η αρχή της ίσης αμοιβής για την ίδια προσφερόμενη εργασία από εργαζόμενους με τα ίδια προσόντα, που αποτελεί σε άλλα κράτη αυτονόητη κατάκτηση, έχει υπονομευθεί και αλλοιωθεί, με τη μορφή προνομια κών επιδομάτων και επιλεκτικής διαχείρισης. Αυτή η άδικη κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας οι πολιτικοί υπάλληλοι είναι από τους πιο αδικημένους εργαζόμενους. Θα ενταχθούν στο ενιαίο μισθολόγιο και πιστεύω ότι με αυτή την ένταξη θα αποκατασταθεί η μισθολογική ισορροπία…
Με τους ένστολους τι θα γίνει;
Έχουμε τονίσει, επίσης, ότι όλα τα ένστολα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων θα διατηρήσουν το ειδικό μισθολογικό καθεστώς τους. Δεν πρόκειται για προνομιακή εξαίρεση και μεταχείριση, αλλά για την αναγνώριση των ειδικών συνθηκών υπό τις οποίες επιτελούν την αποστολή τους.
Βγαίνουν στην επιφάνεια στοιχεία για μίζες στα εξοπλιστικά και υπόνοιες, τουλάχιστον, για παράνομο πλουτισμό προσώπων –πολιτικών και μη–, που επιβεβαιώνουν αυτό που όλοι υποψιάζονταν…
Στο χώρο των αμυντικών εξοπλισμών δημιουργήθηκε διαχρονικά έντονο κλίμα δυσπιστίας και μυστηρίου γύρω από πρακτικές διαφθοράς και διαπλοκής, με κακοδιαχείριση και σπατάλη των χρημάτων του ελληνικού λαού. Τα ποσά που δαπανήθηκαν ήταν πράγματι μεγάλα για τα δεδομένα της χώρας, δεν ήταν, όμως, μεγαλύτερα, εάν τα συγκρίνουμε με τις δαπάνες, π.χ., στην Υγεία και στις ΔΕΚΟ. Το κλίμα και σε ορισμένες περιπτώσεις και η ίδια η πραγματικότητα οφείλονταν στο γεγονός ότι οι αμυντικές δαπάνες βρίσκονταν στο απυρόβλητο του δημοκρατικού κοινοβουλευτικού ελέγχου, αποτελούσαν «ταμπού», και τα κόμματα εξουσίας τις ψήφιζαν με «κλειστά τα μάτια», στο όνομα του εθνικού συμφέροντος και της τουρκικής απειλής. Καμιά λογοδοσία και κανένας ουσιαστικός έλεγχος δεν υπήρχε. Ήταν φυσικό κι επόμενο αυτή η κατάσταση να δημιουργήσει «γκρίζες ζώνες».
Μετά τις εκλογές του 2009 επιχειρήσαμε και επιβάλαμε ένα νέο μοντέλο λειτουργίας, με τη θεσμοθέτηση δια δικασιών ελέγχου στο πλαίσιο της Βουλής και σε στενή συνεργασία με το Ελεγκτικό Συνέδριο. Δημιουργήσαμε, πράγματι, μια σημαντική θεσμική τομή σε σχέση με το παρελθόν. Πιστεύω ότι είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στη διασφάλιση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας, προστατεύοντας, συγχρόνως, την αξιοπιστία και το κύρος του πολιτικού μας συστήματος.
Πώς κρίνετε το γεγονός ότι υπάρχουν «σκιές» και για γνωστά πολιτικά πρόσωπα, που κάποτε διαδραμάτιζαν κεντρικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα; Απογοητεύεστε ή το περιμένατε;
Θεωρώ ότι είναι αναγκαίο για όλους μας να εξαντληθούν οι δυνατότητες ειλικρινούς διερεύνησης και απόδοσης δικαιοσύνης για υποθέσεις του παρελθόντος, έστω και αν, δυστυχώς, έχουν παραγραφεί. Να πέσει άπλετο φως και να σταματήσει να δηλητηριάζεται η πολιτική ζωή. Οι ευθύνες όπου υπάρχουν να αποδοθούν, και μπορούν να αποδοθούν ακόμη και σήμερα, γιατί δεν είμαστε όλοι το ίδιο και δεν πρόκειται να δεχτούμε –μιλάω και προσωπικά–, ως νεότεροι στην πολιτική, να σέρνονται ευθύνες για πρακτικές του παρελθόντος, οι οποίες πολιτικά αλλά και αισθητικά βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τις αξίες και την αντίληψη που έχουμε για τη ζωή.
Πρόσφατα το τουρκικό Ναυτικό εξεδίωξε από την περιοχή του Καστελόριζου ερευνητικό σκάφος που είχε πάρει άδεια από τις ελληνικές Αρχές. Έως πότε θα συνεχιστεί και μέχρι πού θα φτάσει αυτή η κατάσταση δυσκολίας –αν όχι αδυναμίας– άσκησης κυριαρχίας σε ουκ ολίγες περιπτώσεις;
Το Καστελόριζο στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί αναπόσπαστο και δυναμικό τμήμα της εθνικής επικράτειας, όπου τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα ασκούνται με την ίδια αποφασιστικότητα, όπως σε κάθε άλλη χερσαία και νησιωτική περιοχή της πατρίδας μας και εφαρμόζονται απολύτως οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου και οι Διεθνείς Συνθήκες. Οι συνεχιζόμενες τουρκικές προκλήσεις αμφισβήτησης δεν πρόκειται να αλλοιώσουν το νομικό καθεστώς της περιοχής. Να έχουμε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις και στις δυνατότητές μας, όπως και αυτοπεποίθηση στην υπεράσπιση του εθνικού χώρου και των δικαιωμάτων μας. Το να θεωρούμε εμείς οι ίδιοι ότι βρισκόμαστε σε θέση αδυναμίας να αντιμετωπίσουμε τον τουρκικό αναθεωρητισμό αποτελεί ένδειξη ελλειμματικής εθνικής αυτοεκτίμησης και στέλνει λανθασμένα μηνύματα. Ας μην αυτοεγκλωβιζόμαστε στην υποστήριξη του αυτονόητου.
Τις αποφάσεις της ΕΕ αναφορικά με την κρίση πώς τις είδατε;
Οι χώρες της ΕΕ, καθώς και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, συνειδητοποιούν πλέον, υπό τη συνεχιζόμενη πίεση των διεθνών αγορών, ότι απαιτούνται αποφάσεις για τη θωράκιση του ευρώ, μέσα από πολιτικές που ενισχύουν την αρχιτεκτονική της οικονομικής διακυβέρνησης και τη συλλογική αλληλεγγύη. Η συνειδητοποίηση αυτή έχει ιδιαίτερη πολιτική σημασία στη συγκυρία που βρισκόμαστε, έστω κι αν ήρθε με σημαντική καθυστέρηση, όπως είχε επισημάνει και είχε γι’ αυτό αναλάβει σχετικές πρωτοβουλίες ο Γ. Παπανδρέου. Έγιναν ορισμένα πρώτα μικρά βήματα –για την περίπτωση, μάλιστα, της χώρας μας ήταν και θετικά– στην προσπάθεια διαχείρισης της κρίσης. Είναι, όμως, βήματα αδύναμα και ασθενικά, όσο η ΕΕ, δηλαδή οι πολιτικές δυνάμεις που τη συγκροτούν, δεν θέτουν στην ημερήσια διάταξη τα στρατηγικά ζητήματα του επαναπροσδιορισμού της ενοποιητικής διαδικασίας, στο πλαίσιο του διεθνούς συστήματος και των ραγδαίων οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων που αυτό παράγει. Δυστυχώς, στην Ευρώπη οι συσχετισμοί είναι βαθιά συντηρητικοί και η αμηχανία της ευρωπαϊκής Αριστεράς εμφανέστερη από ποτέ.
Πώς σχολιάζετε τη στάση της Γερμανίας;
Όσο δεν αρθρώνεται αξιόπιστη προοδευτική εναλλακτική στρατηγική στην ΕΕ, τον κυρίαρχο ρόλο θα τον έχει η Γερμανία. Πιστεύω, μάλιστα, ανεξάρτητα και από τις κυβερνήσεις που θα βρίσκονται στην εξουσία.
Υπάρχει η εντύπωση ότι στη συμμαχική επιχείρηση στη Λιβύη δεν υπάρχει σαφής πολιτικός στόχος ούτε ξεκάθαροι επιχειρησιακοί αντικειμενικοί στόχοι…
Στην περίπτωση της Λιβύης διαπιστώνουμε, για πρώτη φορά σε αυτό το βαθμό και με αυτή την ένταση, την ύπαρξη πολλαπλών πολιτικών και επιχειρησιακών προσεγγίσεων, γεγονός που οδήγησε και σε σημαντικές καθυστερήσεις στη λήψη των τελικών αποφάσεων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, παρά την ύπαρξη της νομιμοποιητικής βάσης που προσέφερε η απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Είναι προφανές σήμερα ότι δεν ερμηνεύουν όλοι με τον ίδιο τρόπο τη σχετική απόφαση και φοβάμαι ότι αυτό θα δημιουργήσει πολύ σύντομα περιπλοκές. Κυρίως, όμως, ο προβληματισμός δημιουργείται για το πολιτικό σκέλος της επιχείρησης, την επόμενη ημέρα, δηλαδή, της ειρήνευσης και της πολιτικής ανασυγκρότησης. Ο πόλεμος μπορεί να αποδειχτεί πολύ εύκολη υπόθεση τελικά, μπροστά στις δυσκολίες της αναζήτησης μιας αξιόπιστης πολιτικής λύσης, που θα αντικαταστήσει το καθεστώς Καντάφι. Οι άγνωστοι παράγοντες της λιβυκής εξίσωσης είναι περισσότεροι και πιο σύνθετοι, λαμβανομένων υπόψη και των διαφορετικών στρατηγικών συμφερόντων στην περιοχή.
Το ντόμινο αναταραχών στο μουσουλμανικό περίγυρο πού το αποδίδετε;
Πιστεύω ότι ο καταλυτικός παράγοντας των ανατροπών στον ευρύτερο αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο βρίσκεται στον κοινωνικό χαρακτήρα των εξεγέρσεων και δεν επηρεάζεται –τουλάχιστον προς το παρόν– από θρησκευτικούς και πολιτισμικούς λόγους. Αυτό εξηγεί, κατά την άποψή μου, και το γεγονός ότι οι εξελίξεις δεν έγιναν αντιληπτές από κανέναν στο εξωτερικό, όπως και από τα αυταρχικά καθεστώτα της περιοχής. Ένα σημαντικό θέμα για τη συνέχεια είναι το πώς θα μετασχηματιστεί η κοινωνική δυναμική σε δημοκρατικούς θεσμούς και ποια μορφή θα λάβει το νέο πολιτικό τοπίο. Δύσκολο να προσδιοριστεί από τώρα, εκτιμώ όμως ότι σ’ αυτά θα κριθεί η σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα: 31/03/2011
