«Ευτυχισμένος είναι αυτός που έχει διδαχθεί από την ιστορία» — Ευριπίδης
Ο Ευριπίδης το διατύπωσε πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια, αλλά οι απόηχοι του λόγου του παραμένουν επίκαιροι όσο ποτέ. Γιατί εμείς οι Νεοέλληνες, ενώ κληρονομήσαμε ίσως την πιο πλούσια, αιματηρή, φωτεινή και διδακτική ιστορία του κόσμου, εξακολουθούμε να τη μεταχειριζόμαστε ως τουριστικό προϊόν και όχι ως πηγή αυτογνωσίας και σοφίας.
Αναρωτιέται κανείς:
Μαθαίνουμε ή επαναλαμβάνουμε;
Τι μας δίδαξε η Μικρασιατική Καταστροφή;
Τι μας δίδαξε ο Εμφύλιος;
Τι μας δίδαξε η Δικτατορία;
Τι μας δίδαξε το Πολυτεχνείο;
Τι μας δίδαξε η προδοσία της Κύπρου το 1974 ;
Τίποτα. Και αυτό είναι το πρόβλημα.
Δεν μαθαίνουμε, γιατί δεν θέλουμε να πονέσουμε
Η ιστορία δεν είναι ωραιοποιημένες σελίδες βιβλίων. Είναι αίμα, προδοσίες, λαμπρές στιγμές και σκοτεινά λάθη. Αλλά εμείς οι σημερινοί Έλληνες αποστρεφόμαστε την αυτοκριτική. Δεν θέλουμε να κοιτάξουμε κατάματα το παρελθόν μας – θέλουμε μόνο να καμαρώνουμε γι’ αυτό. Θέλουμε τον Κολοκοτρώνη σαν άγαλμα, όχι σαν άνθρωπο με διλήμματα, στρατηγική και φυλακίσεις. Θέλουμε τον Καποδίστρια ως μάρτυρα, όχι ως ηγέτη που δεν του επιτρέψαμε να κυβερνήσει.
Και όσο αποφεύγουμε να δούμε την Ιστορία ως καθρέφτη, τόσο περισσότερο την Ιστορία θα την πληρώνουμε σαν χρέος.
Η άγνοια οδηγεί σε επανάληψη
Ο σύγχρονος Έλληνας επιλέγει την ευκολία του παρόντος αντί για τη μνήμη του παρελθόντος. Γι’ αυτό και πολιτεύεται με θυμό, όχι με γνώση. Εμπιστεύεται δημαγωγούς και όχι παιδεία. Επιβραβεύει όσους τον κολακεύουν, όχι όσους τον ξεβολεύουν. Γι’ αυτό και κάθε γενιά νομίζει ότι είναι η πρώτη που παλεύει με προβλήματα που έχουν λυθεί (ή αποτύχει να λυθούν) πολλές φορές στο παρελθόν.
Ο εμφύλιος φανατισμός είναι εδώ — απλώς άλλαξε ρούχα.
Η εθνική διχόνοια είναι εδώ — απλώς φοράει πιο μοντέρνα προσωπεία.
Η συλλογική αμνησία είναι εδώ — και τη βαφτίσαμε πρόοδο.
Αν δεν μάθουμε, θα χαθούμε
Δεν μπορούμε να περιμένουμε από το μέλλον να μας σώσει, όταν εμείς αρνούμαστε να καταλάβουμε πώς φτάσαμε ώς εδώ.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για εθνική υπερηφάνεια όταν δεν σεβόμαστε την ίδια μας την ιστορική διαδρομή, με τις φωτεινές και τις σκοτεινές στιγμές της.
Η Ιστορία δεν είναι μουσειακό είδος· είναι εργαλείο ζωής.
Όποιος δεν την γνωρίζει, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει — και συχνά, πολύ χειρότερα.
Ώρα να κοιτάξουμε πίσω — για να προχωρήσουμε μπροστά
Ας πάψουμε να αποστηθίζουμε ημερομηνίες.
Ας αρχίσουμε να μελετάμε τα «γιατί» και τα «πώς».
Ας ξαναπιάσουμε τα νήματα των χαμένων ευκαιριών και ας τις κάνουμε μαθήματα.
Ας δούμε τους ήρωές μας ως ανθρώπους, και τα λάθη μας ως προειδοποιήσεις, όχι ως στίγματα.
Ποιος μας εμποδίζει να κάνουμε όλα τα παραπάνω; Μα φυσικά το σάπιο σύστημα που κυβερνάει την Ελλάδα από την δολοφονία του Καποδίστρια μέχρι σήμερα.
Πότε επιτέλους θα σταματήσουμε να επιλέγουμε δημαγωγούς, προδότες, ανίκανους και πάντα ξενόδουλους να μας κυβερνούν;
Η Ιστορία δεν τιμωρεί.
Προειδοποιεί.
Εμείς τι θα κάνουμε με αυτήν την προειδοποίηση;
Φώτης Παναγιωτακόπουλος
