ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣΕΛΛΑΔΑΙΣΤΟΡΙΑ

Δημήτριος ΝΕΝΕΚΟΣ, το πρότυπο των πολιτικών της σύγχρονης Ελλάδας

Το πρωτοπαλίκαρο του Ιμπραήμ και το πρότυπο των «πολιτικών» και κάθε προσκυνημένου νεοέλληναΟ Δημήτριος Νενέκος ήταν οπλαρχηγός της Επαρχίας Πατρών στην Επανάσταση του 1821. Ήταν αρβανίτικης καταγωγής από το χωριό Ζουμπάτα(σήμερα Πηγή). Κατά τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης αγωνίστηκε πιστά και με ανδρεία στην Πελοπόννησο και στην Δ Στερεά Ελλάδα. Κατά την εκστρατεία του Ιμπραήμ πασά(1825), δελεάστηκε από υλικά ανταλλάγματα και μετατράπηκε σε συνειδητό προδότη της Επανάστασης. Έμεινε πιστός μέχρι τέλους στη συμμαχία του με τον Ιμπραήμ με συνέπεια το όνομά του να γίνει συνώνυμο του προδότη και του προσκυνημένου.

ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
Ο Νενέκος υπαγόταν στρατιωτικά στον προεστό της Αχαΐας Θάνο Κανακάρη και στον γιο του Μπενιζέλο Ρούφο και είχε περισσότερους στρατιώτες από τον εξάδελφό του Αθανάσιο Σαγιά, ο οποίος άνηκε στη σφαίρα επιρροής του Κολοκοτρώνη. Και οι 2 στρατολογούσαν στην επικράτεια των Ζουμπατοχωρίων και τα πρώτα χρόνια ο Νενέκος αποδείχθηκε επίσημος και ικανός καπετάνιος αποκτώντας ισχύ μεταξύ των συγχωριανών του. Αναφέρεται ότι ο Νενέκος για να αποκτήσει την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των οπλαρχηγών του Μπενιζέλου Ρούφου, δολοφόνησε τους αντιζήλους του Σπανοκυριάκο και Σαγιά(αδελφό του Αθανασίου). Εκστράτευσε(Μάρτιος 1822) με εντολή της Επαρχίας Πατρών στην Δ Στερεά Ελλάδα με 70 άνδρες υπό τον στρατηγό Κανέλλο Δεληγιάννη. Αρχικά χρησίμευσε ως οδηγός του σώματος του Γενναίου Κολοκοτρώνη, ενώ στην συνέχεια μετακινήθηκε στο Μακρυνόρος και ακολούθησε τον Ανδρέα Ίσκο. Αναδείχθηκε σε έναν από τους γενναιότερους καπεταναίους της περιοχής του και έγινε γνωστός από την πολιορκία των Πατρών. Εκστράτευσε μαζί με τους Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα Λόντο στην 1η πολιορκία του Μεσολογγίου.
ΠΡΟΔΟΣΙΑ
 Οι χωρικοί της Επαρχίας Πατρών είχαν πάντα προβλήματα λόγω της συνεχούς παρουσίας Οθωμανών στην περιοχή τους που μετακινούνταν από και προς το φρούριο της Πάτρας, τα οποία επιδεινώθηκαν περισσότερο μετά την εισβολή του Ιμπραήμ. Ο Ιμπραήμ Πασάς και ο Δελή Αχμέτ Πασάς προσέλκυσε τους χωρικούς των Ζουμπατοχωρίων με το προσκύνημα, εκμεταλλευόμενος την άθλια κατάστασή τους και τις καλές σχέσεις που ανέπτυξαν με τους επίσης ομιλούντες την αλβανική γλώσσα έγκλειστους στην Πάτρα μωαμεθανούς του Λάλα. Άρχισαν οι χωρικοί να έρχονται ελεύθερα σε εμπορικές και φιλικές σχέσεις με τους Τούρκους της Πάτρας, χωρίς να τους ενοχλεί κανείς κατόπιν εντολών των πασάδων. Με την απλή προϋπόθεση της υποταγής(προσκυνήματος).Πρωταγωνιστής σ’ αυτήν την διαδικασία υπήρξε ο Νενέκος από τον οποίον ἤγοντο καὶ ἐφέροντο όλοι οι Αρβανίτες των χωριών της Πάτρας, όπως ισχυρίζεται ο Φωτάκος. Ο Ιμπραήμ συμπάθησε πολύ τον Νενέκο στον οποίο χάρισε χρήματα, άλογα, του υποσχέθηκε γαίες και ασυδοσία προς αυτόν και όλη τη γενεά του κληρονομικώς και προκάλεσε και σουλτανικό φιρμάνι με το οποίο ονομάστηκε Μπέης Νενέκος. Ο Νενέκος οργάνωσε με τους επίσης προσκυνημένους οπλαρχηγούς 2,000 ενόπλους της περιοχής του που ακολουθούσαν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, σαν οπισθοφυλακή με αρκετές συμμετοχές σε συγκρούσεις με τους επαναστάτες. Όπως αναφέρει ο Φωτάκος γρήγορα οι υπόλοιποι αρχικά σύντροφοι του Νενέκου στο προσκύνημα, οπλαρχηγοί Κοντογεωργακαίοι, Σταμάτης Μποτιώτης, Χαρμπίλας, Γκολφίνος Λουμπεστιάνος, Τσετσεβίτες, Κώστας Γκερμπεσιώτης, οι Αγιοβλασίτες αδελφοί Οικονομόπουλοι αποσπάστηκαν αμέσως από τους προδότες χωρίς να έλθουν σε επαφή με τους Τούρκους, αλλά τα αποτελέσματα δεν άλλαξαν πολύ, αφού τα πλήθη των χωρικών ακολουθούσαν τυφλά τον Νενέκο. Ο Χαρμπίλας και ο Σαγιάς κατόπιν οδηγιών του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη επιχείρησαν μάταια να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους προς απομάκρυνση των κατοίκων των Ζουμπατοχωρίων από τον Νενέκο και τους Τούρκους, με αποτέλεσμα να προχωρήσουν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. 

Η ΠΑΡΟΛΙΓΟΝ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ

Το γεγονός που εξόργισε τον Κολοκοτρώνη ήταν ότι ο Νενέκος είχε την ευκαιρία να αιχμαλωτίσει ή να εξοντώσει τον Ιμπραήμ και δεν το έπραξε. Ο Ιμπραήμ χρησιμοποιούσε κάθε είδους μέσο, τρομοκρατία, βαρβαρότητες και απόπειρες δολοφονίας κατά του Κολοκοτρώνη για να σβήσει την Επανάσταση. Το περιστατικό περιγράφεται από τον Φωτάκο. Ο Ιμπραήμ βρέθηκε στο έλεος του Νενέκου, όταν χάθηκε μόνος του σε δάσος, αλλά ο Νενέκος πιστός στην συμφωνία τους τον περιποιήθηκε και τον οδήγησε ασφαλή στο στρατό του.

«
Ες δ τν μβραμ ρχόμενον, ς επαμεν, π τς Πάτρας ες τΚαλάβρυτα συνέβη τ κόλουθον συμβάν. ταν φθασεν ες τ χάνι τοΒερβαινίκου κε παραδρόμησε, κα χωρισθες π τν φρουράν τουπλαντο μβς μέσα ες τ πλησίον δάσος. φο δ πλανήθη ως να διάστημα, ννοήσας τν παραδρομήν, πέστρεφε πάλιν πίσω, κα καττύχην πεσεν ες τς χερας τν Τουρκοπροσκυνημένων λλήνων, ο ποοι κατ τν διαταγήν του παρηκολούθουν τν στρατόν του ς πισθοφύλακες. Πασς το μόνον κα κολούθει ατν μόνον νας Τορκος τσιμπουκοδότης. λόκληρος δ ατν τν μέραν βάδιζε μ τν Νενέκον, κα φρουρετο π τος μισθωτος λληνας. π δ τ χάνι τοΒερβαινίκου ως τ Λιβάδι τς Σάλμενας, που στρατοπέδευσε τ διάστημα εναι κτ περίπου ρν. Καθ᾿ δν δ κα ες το Δεσπότη τν βρύσιν λεγομένην, κε δν δ κα ες το Δεσπότη τν βρύσιν λεγομένην, κεκοιμήθη πολλν ραν π κάτω ες να δένδρον ως του  ζέσταπέρασεν. πειτα δ φο ξύπνησεν, ο λληνες το δωκαν τροφν καφαγε, κα μετ τατα συνώδευσαν ατν ως τ βράδυ κα τν δήγησανσφαλς ες τ στρατόπεδον. Φθάσας δ  μβραμ ες τ στρατόπεδονθύμωσε κα μάλωσε λους τος σωματάρχας του. πειτα παίνεσε τν Νενέκον δι τν πίστιν του, κα παρησί μάλιστα τν χάϊδευσε μ τ χέρια του νώπιον τν πισήμων Τούρκων. πειτα δ γραψε κα σύστησε πρς τν Σουλτάνον τν Νενέκον δι τν τοιαύτην πίστιν κα εεργεσία πρς ατόν, κα  Σουλτάνος τν νόμασε Μπέην κα το χάρισε πολλς γαίας, κα οτως κτοτε  Νενέκος λέγετο Μπέης π τος Τούρκους.  δΝενέκος τότε λάμβανεν αχμάλωτον τν μβραμ, ἐὰν θελε. Μάλιστα δκε πλησίον το τ μοναστρι τς Μακελαρις νομαζόμενον, τ ποον τοπόρθητον. Πλησίον δ το πίσης κα σφαλέστερον κείνου τ Μέγα Σπήλαιον· ο δ Τορκοι δν θ γνώριζαν τ γεινεν  ρχηγός των· λλ᾿ συνείδητος ατς νθρωπος φύλαξε τν πίστιν του πρς τος Τούρκους.λα δ τατα μαθεν  Γενικς ρχηγός, κα γανακτήσας ρκίσθη παρρησία μν ες τν Μεγάλον Θεν τν λλήνων κα επεν, τι πιθυμετν φόνον το Νενέκου, κα ν τν ερισκε πουθεν μ τ διά του χέρια τν φόνευε· (πργμα πολ παράξενον κα πρωτάκουστον π τ στόμα τοΚολοκοτρώνη ν μιλ περ φόνου, κα τι μόνος του θέλει ν τν κάμ). Μετ δ τατα  θανάσιος Σαγις φόνευσε τν Νενέκον.

»
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΔΟΤΗ
 
Ο ίδιος ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης περιγράφει λακωνικά στα απομνημονεύματά του την οριστική εντολή του για την εκτέλεση του Νενέκου, που παρέμενε πιστός στους Τούρκους ακόμα και όταν έφτασε ο Ιωάννης Καποδίστριας ως Κυβερνήτης της Ελλάδος.
«
Κα τότενες μ᾿ καμε να γράμμα δι τος προσκυνημένους Πάτρα κα λοιπκα τος συγχωράει  Κυβέρνησις, κα ν ναχωρήσουν π τος Τούρκους. Κα τν καμε τν διαταγ πάνω ες μένα κα γ ν γράψω ν συχάσουν κα ν μν νακατώνονται πλέον μ τος Τούρκους. Τν διαταγ μ τνδωκε στ βγα το Γεναρίου κα καμα διαταγς ες λας τς παρχίας, κατσι ο προσκυνημένοι τραβήχθηκαν π τος Τούρκους,  δ Νενέκος ες τς 26 το Μαρτίου πρε τος Τούρκους κα πγε κι χάλασε μία οκογένεια Καρυτιν πο τον π παλαι ες τν Πάτρα (1), σκλάβωσε τπαιδιά, ο νδρες γλύτωσαν μόνον μ τ κορμί, μ τ τουφέκι στ χέρι, τος πρε 6.000 σφαχτά. Ες τ 26, ταν πρωτοπροσκύνησε, εχα διατάξειναν λεγόμενον Σαγι ν τν σκοτώσει.  Σαγις μο ζήτησε τν δειαν κα γ εχα τν ρεξιν, κα πάλιν ταν κουσα κα σκλάβωσε τοςλληνας τν ντεμπίχιασα μ να γράμμα: «πιστε, διατί δν τν σκοτώνεις, πο κόμη μ τος Τούρκους εναι, φο λθε  Κυβερνήτης;» Τότε  Σαγις σμιξε τν Νενέκο κα σκοτώθη (2)  Νενέκος. Ες τ 1828γιναν παράπονα.  Νενέκος εχε φερμάνι π τν Πόλη κα τν λεγαν Μπέη Νενέκο.
»
Ο εκτελεστής του Νενέκου, ήταν ο Αθανάσιος Σαγιάς, κατά μία εκδοχή γυναικαδελφός και πρωτοπαλήκαρο του Νενέκου. Ο Φωτάκος τον αναφέρει σαν ξάδελφό του. Κατά την οικογενειακή παράδοση που αναφέρει ο Πέτρος Μπαλιώτης, από το χωριό Αγία Σωτήρα (Πέρα) Μεσσηνίας, ο Σαγιάς ήταν πρόγονός του και η ιστορία του διασώθηκε γραπτώς. Σύμφωνα με την εκδοχή αυτή ο Σαγιάς, αρχικά δέχθηκε να πραγματοποιήσει την εκτέλεση αλλά σύντομα μετάνιωσε και μετακινήθηκε στη Μεσσηνία. Τελικά τον βρήκαν οι άνθρωποι του Κολοκοτρώνη και τον υποχρέωσαν να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή του. Λόγω του τίτλου του Μπέη που έφερε ο Νενέκος, υπήρξε επίσημη διαμαρτυρία στην Ελληνική Πολιτεία από την Οθωμανική Πύλη.

ΘΡΗΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΕΝΕΚΟ

Όμως ο Νενέκος εξακολουθούσε να έχει αρκετή υπόληψη ανάμεσα στους κατοίκους των Ζουμπατοχωρίων, όπως φαίνεται από θρηνητικά τραγούδια της περιοχής τους που διέσωσε ο συμβολαιογράφος Δημήτριος Ζαλογγίτης(τέλη 19ου αι.).
Θρήνος για τον Νενέκο
Αρχικό κείμενο (αρβανίτικα)
Μετάφραση
,Ατε μπατάνε με κιτάνε,
Εκεί απέναντι απο’δω
,βράνε Νενέκο καπετάνε,
σκότωσαν τον καπετάν Νενέκο
,βάνε τρι μόστρα ερίνε-κλάνε,
πήγαν τρεις αδελφές και τον κλαίνε
,ε νιέρε ιφσίνε γκιάνε,
η μία του σφούγγαγε τα αίματα
,ε νιέτρα ντρέθ μουσαινε,
και η άλλη του στριβε τα μουστάκια.
Από 2ο τραγούδι για το θάνατο του Νενέκου, διαπιστώνεται ότι ο Σαγιάς εξαπάτησε τον Νενέκο αφού τον προσκάλεσε δήθεν για να του βαπτίσει το παιδί, ενώ στην ενέδρα που ακολούθησε σκοτώθηκε και κάποιος Αγγελής Σκιαδάς(ενδεχομένως συνοδός του Νενέκου).
Θρήνος για τον Νενέκο
Αρχικό κείμενο (αρβανίτικα)
Μετάφραση
,Ατιε μπατάνε μαπετάνο
Απ’εδώ στο λαγκάδι κι’απο κει
Βράνε Νενέκο καπετάνο
σκότωσαν τον καπετάν Νενέκο
έδε Αγγελή Σκιαδάνο
και τον Αγγελή Σκιαδά
Αι άτιμο Σαγιάνο
Άι άτιμε Σαγιά
ε καλέσι τι πακζιώνι νι ντιάχι
σαν τους κάλεσες να βαφτίσουν το παιδί
αι ιβράσι μπαμπεσί
αυτούς έφαγες μπαμπέσικα.

 

Σχετικά Άρθρα

Back to top button

Discover more from Gargalianoi Online News

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading